Türk Halk İnançlarında "Güneş" ve "Ay"

• Güneşten Türeme: İnanışta güneş dişi, ay ise erkektir. Anadolu’daki “Ay Dede” deyişi Ön Asya düşüncesinde de görülmektedir. İnanışta güneşten türeyen soylu Kırgız hanları söz konusudur. İslamiyet’in ve diğer yabancı dinlerin tesir edemediği Şaman dualarında şöyle deniyordu: “Yiğitler, güneş ve ayın lütfu ile türemişlerdir.”

• Güneşe Karşı Ant İçme: Ay ve güneşin
yiğitleri koruduğuna inanılırdı. Bunun için yiğitler ant içerken “Güneş bizi görüyor” derlerdi.

• Ay ve Güneş Bayramı: Yakut Türklerinde ilkbahar gelince Tanrı ve kutlu şeyler için saçı yapılır. Bu saçı 9 gün devam eder ve bu arada Ay ve Güneş Bayramı yapılırdı. Sonbaharda ise, kış yaklaştığı için kötü ruhlara saçılar yapılırdı.

• Güneşe Karşı Saç Tarama: Bu çok kötü bir hareket olarak görülmüş; geleneğe aykırı ve Tanrı’ya saygısızlık olarak kabul edilmiştir.

(Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi C-II, s. 187-191)